什么山峻岭
| Америкадин Садхьанвай Штатар United States of America | |||||||||||
|
|||||||||||
| Кьилин шегьер: | Вашингтон | ||||||||||
| Шегьерар: | Нью-Йорк, Лос-Анджелес, Чикаго, Хьюстон, Филадельфия, Финикс, Сан-Антонио, Сан-Диего, Даллас | ||||||||||
| Аслутуширвал: | 4 мара 1776 (Ч?ехибританиядилай) | ||||||||||
| Ч?ал: | инглис | ||||||||||
| Идара авунин тегьер: | Президентдин республика | ||||||||||
| Кьил: | Доналд Трамп | ||||||||||
| Майдан: | 9 518 900 км2 (4-лагьай) | ||||||||||
| · Цин кьадар %: | 6,76 | ||||||||||
| Агьалияр: | 313 232 044 кас (3-лагьай) | ||||||||||
| · Агьалийрин чуькьуьнвал: | 32 кас/км2 | ||||||||||
| Пул: | АСШдин доллар | ||||||||||
| КъВБ: | 14256 млрд. $ (1-лагьай) | ||||||||||
| · АСКА КъВБ: | 46 381 $ | ||||||||||
| ИПВИ: | 0,91 (4-лагьай) | ||||||||||
| Домен: | .us, .mil, .gov | ||||||||||
| Телефондин код: | +1 | ||||||||||
| Сятдин ч?ул: | -10, -9, -8, -7, -6, -5 | ||||||||||
.svg)
.svg)
Америкадин Садхьанвай Штатар, гьак?ни АСШ, Садхьанвай Штатар, Штатар, Америка (ингл. United States of America, USA, U.S., the USA, America, the States) — Кеферпатан Америкада авай гьукумат я. Чилин кьадар — 9,5 млн км2 я[1][2][3][4] (дуьньяда 4-лагьай чкадал ала). Агьалийрин кьадар — 320 млн кас я (2013 йисан къимет, дуьньяда 3-лагьай чкадал ала). Кьилин шегьер — Вашингтон я.
Садхьанвай Штатар кефер патай Канададихъ галаз ва кьибле патай — Мексикадихъ галаз са сергьятра ава, гьак?ни Урусатдихъ галаз гьуьлуьн сергьятар ава. Адан къерехар рагъэкъеч?дай патай Атлантик океанди, рагъак?идай патай — Лас океанди, кефер патай — Кеферпатан Мурк?арин океанди кьунвайди я.
Америка — федератив садвал я ва 50 штатрикай ва Колумбия федерал округдикай ибарат я. Идалайни гъейри, Вест-Индияда авай Виргин островар, Пуэрто-Рико, Рагъэкъеч?дайпатан Самоа, Гуам ва Океаниядин пара кьадарда островар Америкадиз талукь я.
Конституциядин жигьетдай Америкадиз официал ч?ал авач. Агьалидин ч?ехи пай инглис ч?алал рахазва лугьуз и ч?ал гьукуматда де-факто официал ч?ал хьиз физва. Этнографиядин жигьетдай Садхьанвай Штатар виридалайни ц?ару ва жуьреба-жуьре культура авай гьукуматрикай сад я. Авай гьалар чара-чара уьлквейрай ва континентрай Америкадиз ч?ехи масштабра физвай миграциядин нетижада арадал атанва[5]. Пулунин тек — АСШдин доллар я. АСШдин агьалийриз американвияр лугьузвайди я, адет тирвал Садхьанвай Штатрин т?варц?ин альтернатива хьиз Америка т?варуникай менфят къачузвайди я[5].
Америка — федератив конституциядин республика я. Ихтиярар федератив регьбервилин ва штатрин регьбервилин арада чара жезва. 50 штатдикай гьардав чпин конституция, гьукуматдин органрин ва идара авунин система гва. Кьилиз акъуддай, законар акъуддай ва дувандин гьакимвилерин патай Президентди, АСШдин Конгрессди ва Лап Кьилин Дуванди векилвал ийизвайди я.
Америкадин Садхьанвай Штатар 1776 йисуз тешкил хьана, чпин аслу туширвиликай малумат ганвай ц?ипуд британиядин колония сад хьайила. Аслу туширвал патал дяве 1783 йисал кьван давамарзавай тир, женг колонистрин гъалибвилелди акьалт? хьана. 1787 йисуз АСШдин Конституция кьабул хьана, 1791 йисуз — Ихтийрикай Билль, ада гьукуматдин регьбервилин гражданрин патахъай ихтиярар метлеблудаказ сергьятра эцигнава. 1860 йисарра лук?ар авай кьибледин ва промышленность авай кефердин штатрин арада авай аксивили кьуд йисан гражданвилин дяведик кьил кутунай. Кефер патан штатрин гъалибвили АСШдин виринра лук?вал тухун къадагъа гъана. Гьак?ни кефер патан штатрин гъалибвили уьлкведиз садвал хкана (кьибледин штатар Конференциядиз сад хьайила, АСШдилай аслу туширвиликай малумат гана).
Гила дуьньяда АСШдин экономикадив виридалайни кьакьан КъВПдин дережа гва (16,7 трлн доллар 2013-лагьай йисуз, вири дуьньядин КъВпдикай 23 % ава, маса къачунин алакьун глобал паритетдикай 19%-дилай пара ава). Гьар инсандал акъатзавай къазанжидин кьадардал гьалтайла Америка Дуьньяда 7-лагьайди я[6][7][8][8].
АСШ — Садхьанвай Миллетрин Тешкилатдин ва Кеферпатан Атлантикадин Альансдин диб эцигай гьукумат я, СМТдин Хата авачирвилин Советда абурув гьамишан чка гва.
АСШдив къудратар авай яракьламишнавай къуватар гва, гьабурун арада дуьньяда виридалайни ч?ехи гьуьлуьн дяведин къуватарни. Чилел абуруз виридалайни ч?ехи, вири сад-садал гьалчна, ?хвехуьнин? потенциал ава[9][10].
Планетадал виридалайни ч?ехи экономикадин, политикадин, культурадин ва дяведин таъсир гваз, АСШ кьилди сад тир акьалт?ай гьукумат хьиз гьисабзава[11][12][13].
Уьлкведин т?вар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]1507 йисуз германиядин картаяр кхьидайди Мартин Вальдземюллерди дуьньядин карта туьк?уьрна. Рагъак?идайпатан зурэлкъверда авай чилериз ада садлагьай сеферда ?Америка? (America) гана, флоренциядин сифте жугъурайди ва картаяр кхьидайди Америго Веспуччидин гьуьрметдай[14]. 1776-лагьай йисуз виликан британиядин колоностри АСШдин аслу туширвилин декларацияда садлагьай сеферда уьлкведин гилан т?вар кардик кутуна — ?unanimous Declaration of the thirteen united States of America?[15][16]. Са арадлай United States of America т?вар — Америкадин Садхьанвай Штатар — 1776-лагьай йисуз официал рекьелди кьабулна II Америкадин Континентал Конгрессда кьабул хьанва (1775-лагьай йисан 7-лагьай кьамугдиз кьабулнавай ?Садхьанвай колонияр? т?варц?ин чкадал)[17]. 1778-лагьай йисан франциядинни америкадин икьрарра Кеферпатан Америкадин Садхьанвай Штатар (United States of North America) к?валахарзава[18].
Са арадлай т?варц?ин куьруьн къайдани, гила мукьвал-мукьвал кардик кутадай, арадал акъатна: United States (Садхьанвай Штатар). И т?варни адалай куьруь къайда — Штатар (States) — Континентал конгрессдин протоколра кардик кутазвай тир. ?U.S.? аббревиатура Джордж Вашингтондин 1791-лагьай йисан чарарра гьалтзава, ?U.S.A.? аббревиатура 1795-лагьай йисуз сифтени-сифте арадал акъатна[17].
Лезги ч?ала са шумуд уьлкведин т?вар ава: АСШ, Садхьанвай Штатар, Штатар, Америка ва мсб.
СССГ-дин статистикадин документра ва журналра Кеферпатан Америкадин Садхьанвай Штатар т?вар гегьеншдаказ кардик кутазвай тир[19].
Миллетдин символар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] |
 |
АСШдин гьукуматдин пайдах — 13 яруни ц?иргъидалди (нубатдалди) дегиш жезвай лацу зулуникай (7 яру ва 6 лацу зул) ибарат тир парча я. Пайдахдин вини чапла пип?е лацу вад пип?ен гъетер квай дуьз пип?ерин кьудпип?енди ала. Гъетерин кьадарни штатрин кьадар сад хьиз я — 50[20].
13 зулуни 13 виликан колония къалурзава. И колонийри, 1776-лагьай йисан 4-лагьай чиледиз тухванвай Кеферпатан Америкада авай англиядин колониярин векилрин континентдин конгрессда кьабулнавай АСШдин аслу туширвилин декларациядив кьурвал, сад хьайила Америкадин Садхьанвай Штатар тещкил авуна (Вирджиния, Делавэр, Джорджия, Массачусетс, Мериленд, Нью-Гемпшир, Нью-Йорк, Нью-Джерси, Пенсильвания, Род-Айленд, Коннектикут, Кьиблепатан ва Кеферпатан Каролина).
АСШдин миллетдин гимн — ?Гъетерни зулар авай пайдах? официал рекьелди 1931 лагьай йисуз кьабулнава[21]. Гафар гимндин патал 1814-лагьай йисуз кхьенва.
Гьукуматдин герб — ахъа лувар квай лекьрен суьрет я, лекьре вичин пацара зейтунд таран биц?и хел ва 13 хьел кьазва. Лекьрен хурал гьукуматдин пайдахдин рангар тикрарзавай щит ала. К?уфа багъ кьазва, а багъунин винел ?E pluribus unum? кхьенвайди я. Лекьрен кьилин винелай — 13 (садлагьай штатрин кьадардиз килигайвал) вад пип?ен гъед цавун ранг авай цифеда
География
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Алай чка
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]АСШ Кеферпатан Америкадин юкьван пата ала. Чилин виридан кьадар — 9 826 675 км2 я. Уьлкведин чил пуд паюникай ибарат я:
- континентал АСШ (ингл. Continental USA) — Канададинни Мексикадин ва Атлантикни Лас океанрин арада алай штатар, абуру 7,7 млн км2 кьунвайди я;
- Аляска (ингл. Alaska) — Кеферпатан Америкадин кефердинни рагъак?идай пата авай зуростров я, федерациядин виридалайни ч?ехи штат я (1,48 млн км2);
- Гавайи — Лас океанда авай архипелаг я, АСШдай Австралиядиз зур рекьел ала, чилин кьадар вирини-вири 16 000 км2 я[22].
Чилин кьадар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]АСШ — чилин кьадардин ч?ехивилел гьалтайла дуьньяда пудлагьайди тахьайт?а кьудлагьайди я (къурамат ва гьуьлуьн мулкар кваз). Америка Урусатдинни Канададин гуьгъуьнлай ава, гьак?ни са к?ус Китайдилай алудиз тахьайт?а адаз пудлагьай чка гуз ава. Садхьанвай Штатрин виридан чилерин майдан алцумунин тегьердилай аслу я (гьисабунин нетижаяр — 9 522 055 км2[23], 9 629 091 км2[24] тахьайт?а 9 826 676 км2[25]). Гьак?ни Китайдинни Индиядин арада авай гьуьжет алай чилер гьисабдиз къачузва. Кьилди са къураматдин чилер гьисабдиз къачурт?а, Америкади Канададилай алудзава, АСШдин вилик кьилди са Урусатдини Китайди чка кьунва[26].
Тарих
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]Тарихдин датаяр
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- 1565 — испаниявийри гилан АСШ-рин чилерал европадин садлагьай яшамишдай мукьдин (чкадин) диб эцигна — Сент-Огастин шегьер;
- 1585 — Роанок колониядин диб эцигун — садлагьай агалкьун авачир Америкада британиядин колонистар ацукьриз алахъун я;
- 1607 — Кеферпатан Америкада, Джеймстаун (Вирджиния) инглисрин садлагьай гьамишан колониядин диб эцигна;
- 1609 — испаниявийри Санта-Федин диб эцигна — гилан Садхьанвай Штатрин кьиблединни рагъак?идай пата бегьем ч?ехи испаниядин колонизация гат?ум хьанва;
- 1620 — Ц?ийи Англияда — АСШ-рин тарихдин юкь — садлагьай колониядин диб эцигна, Плимут;
- 1623 — Нью-Гьемпшир колониядин диб эцигна;
- 1626 — голландиявийри Ц?ийи Амстердамдин диб эцигна — Кеферпатан Америкада авай голландиядин чилерин кьилин шегьер, гуьгъуьнлай Нью-Йорк хьайиди;
- 1630 — британиядин пуританри Массачусетсдин заливдин колониядин диб эцигна, адан кьилин шегьер — Бостон — Кеферпатан Америкада авай британиядин колонийрин виридалайни ч?ехи шегьер хьанва
- 1634 — куьч хьанвай инглис католикри Мэриленд колониядин диб эцигна;
- 1636 — Массачусетсдин заливдин колониядай чукурнавай баптистри Род-Айленд колониядин диб эцигна;
- 1638 — гилан Делавэр штатдин чилерар швециявийри чпин колониядин диб эцигна. Къад йисалай кьулухъ колония Нидерландрин гъилик акатна.
- 1638 — Массачусетсдин заливдин колониядай куьч хьана атайбуру Коннектикут колониядин диб эцигна;
- 1670 — Каролина т?вар алай британиядин колониядин диб эцигна. 1729-лагьай йисуз ам кьве колониядиз пай хьана: Кьиблепатан Каролина ва Кеферпатан Каролина;
- 1682 — Миссисипидин бассейн франк корол иеси тир чилер хьиз малум авуна;
- 1682 — Уильям Пенн квакер Пенсильвания колониядин диб эцигна. Адан садлагьай кьилин шегьер — Филадельфия — АСШ-рин аслу туширвилин патал дяве хьайила садхьанвай колонийрин кьилин шегьер ва АСШ-рин садлагьай кьилин шегьер хьана;
- 1701 — Детройт фортдин диб эцигна — Ч?ехи вирерин арада франкри тухузвай колониал экспанциядин виридалайни ч?ехи акьахал (пункт);
- 1718 — франкри Ц?ийи Орлеандин диб эцигна. Ам гилан АСШ-рин чилерал франциядин экспансия вилик юзунин юкь хьана;
- 1724 — Кеферпатан Америкада авай виридалайни кьибледин британиядин колониядин диб эцигна, Джорджия;
- 1763 — франкри Сен-Луисдин диб эцигна — Миссисипидин юкьван авахьунин арада ч?ехи метлеб авай акьахал (пункт);
- 1769 — испаниявийри Сан-Диегодин диб эцигна, адалай кьулухъ Вини Калифорнияда испаниядин колонизация гат?ум хьана;
- 1773-лагьай йисан 16-лагьай фундук? — Бостондин чай хъун — АСШ-рин аслу туширвилин патал дяведин гат?умун;
- 1774 — Садлагьай Континентал конгресс — кефер патан америкадин колонийринни метрополиядин арада авай ахъа аксивал авун гат?умна;
- 1775—1783 — Аслу туширвилин патал дяве, гьак?ни адаз Америкадин революция лугьузва;
- 1784 — Кадьяк островда Three Saints бухтада садлагьай урус яшамишдай чкадин диб эцигна;
- 1787-лагьай йис, 17-лагьай мара — Филадельфияда алт?ушнавай Конституциядин Конвентди АСШ-рин Конституция кьабулнава;
- 1789-лагьай йис, 25-лагьай мара — Ихтийрикай Билль кьабулнава — АСШ-рин Конституциядик кутунвай садлагьай ц?уд дуьзар хъувунар. Абуру гражданрин кьилин ихтиярни азадвилер замин кьазва.
- 1789 — АСШ-рин садлагьай президентвилин хкудунар. Джордж Вашингтон АСШ-рин садлагьай президент хьана, ада хкязавайбурун ванерикай 100 % къачуна.
- 1799 — Урусни американ компаниядин диб эцигна — Урусатди комплексдаказ Аляска к?валахариз гат?умна.
- 1800 — АСШ-рин кьилин шегьер Филадельфиядай Вашингтондиз тухвана.
- 1803 — Луизианадин маса къачун — Наполеондин Франциядивай Кеферпатан Америкада авай франк чилер маса къачун, адан нетижада уьлкведин чилер кьведра ч?ехи хъхьанва.
- 1804 — Новоархангельскдин диб эцигна — Урус Америкадин къвезмай кьилин шегьер.
- 1812 — Форт-Россадин диб эцигна — Америкада тухванвай урусатдин экспансиядин виридалайни кьиблепатан т?инк?
- 1812—1815 — инглисни американ дяве.
- 1816—1817 — Гьавайийрал Урусатдин къаладин диб эцигна.
- 1818 — Ч?ехи Британиядихъ галаз икьрар кут?унна. Ада АСШ-рин ва британиядик квай Миссисипи бассейнда авай чилерин арада авай сергьятар тайинарзавай тир. Икьрардин нетижада Садхьанвай Штатрик Миннесотадинни Кеферпатан Дакотадин чилерин пай акатна.
- 1819, 21 эхен — АСШ-рин 5 млн доллардай Флорида маса къачунихъай Адамс-Онис икьрар тестикьарна.
- 1820 — Миссуридин компромисс, адан куьмекдалди къанниц?уд йисан къене Кеферпатанни Кьиблепатан арада авай баланс хуьзмай тир.
- 1823 — Первое изложение Доктрины Монро как основополагающей внешнеполитической концепции США.
- 1828 — АСШ-рин Демократиядин партиядин диб эцигна.
- 1830, 28 т?ул — АСШ-рин рагъэкъеч?дайпатан къерехда яшамишзавай индианар рагъак?идай патаз къезмай Оклахомадиз депортация авунихъай АСШ-рин конгрессди къанун кьабулнава.
- 1841 — Форт-Росса маса гун, Джон Саттердиз — АСШ-рин агьалидиз.
- 1845, 29 фундук? — Республика Техас штат хьиз АСШ-рихъ гилигнава.
- 1846 — Ч?ехибританиядихъ галаз кут?уннавай икьрардив килигайвал, Орегон Территория гилигнава — гилан Садхьанвай Штатрин кефердинни рагъак?идай пад.
- 1846—1848 — Американни мексикан дяве.
- 1846—1848 — мормонар Иллинойсдай Ютадиз куьч хьанва — АСШ-рин рагъак?идай пата хьанвай парабурун иштираквилелди ийизвай ва виридалайни тешкил тир куьчхьунин гьерекатрий сад тирди.
- 1848—1855 — Къизилдин ц?ай Калифорнияда, ада американ Рагъак?идай пата инглис ч?алал рахазавайбуруз масанай куьч хьана ацукьариз куьмек гана.
- 1853 — Гадсденан маса къачун — Садхьанвай Штатри гилан Аризонани Нью-Мексико штатрин чилерин паяр маса къачуна. Кьиблединни рагъак?идайпатан гьукуматдин сергьят акьалт?дай эцигун. Окончательное установление юго-западной государственной границы.
- 1854 — АСШ-рин Республикадин партиядин диб эцигна.
- 1854, 30 т?ул — америкадин Конгрессди Канзас-Небраска Акт кьабулнава. Ам кьабулунин нетижада кеферпатан фермайрин штатрин ва кьиблепатан лук?ар авай штатрин арада авай барабарвал ч?ур хьанва.
- 1854—1856 — Гражданвилин дяве Канзасда, ам Гражданвилин дяведин репетиция тир.
- 1857—1858 — Мормонринни федерал гьакиматдин арада Ютада хьанвай дяве.
- 1859 — Виргинияда хьанвай лук?вилин аксина тир Джон Браунан къарагъун.
- 1860—1861 — Лук?вилин штатри Галк?дин ибаратдикай сецессия авуна.
- 1861—1865 — Гражданвилин война.
- 1867 — Урусат Империядивай Аляска маса къачун.
- 1898 — Испаниядинни америкадин дяве, адан нетижада АСШ-ри Филиппинар, Гьавайияр, Пуэрто-Рико ва маса чилер къачуна. Куба 1959-лагьай йисуз хьанвай Кубадин инкъилабдал кьван АСШ-рин гъилик акатна.
- 1913, 23 фундук? — Федерал резерв системадин (ФРС) диб эцигна.
АСШдин административ паюн
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]АСШ — федератив республика; 50 штатарни (инг. state) 1 федерал округ (District Federal) акатзава.
.svg){kind=small}
Кьадар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- 1790 йис. — 3,9 млн кас
- 1800 йис. — 5 236 631 кас
- 1810 йис. — 7 239 881 кас
- 1820 йис. — 9 638 453 кас
- 1830 йис. — 12 866 020 кас
- 1840 йис. — 17 069 453 кас
- 1850 йис. — 23 191 876 кас
- 1860 йис. — 31 443 321 кас
- 1870 йис. — 38 558 371 кас
- 1880 йис. — 49 371 340 кас
- 1890 йис. — 62 979 766 кас
- 1900 йис. — 76 212 168 кас
- 1910 йис. — 92 228 531 кас
- 1920 йис. — 106 021 568 кас
- 1930 йис. — 123 202 660 кас
- 1940 йис. — 132 165 129 кас
- 1950 йис. — 151 325 798 кас
- 1960 йис. — 179 323 175 кас
- 1970 йис. — 203 211 926 кас
- 1980 йис. — 226 545 805 кас
- 1990 йис. — 248 709 873 кас
- 2000 йис. — 281 421 906 кас
- 2005 йис. — 295,7 млн кас
- 2010 йис. — 309,2 млн кас
- 2015 йис. — 321,2 млн кас[27][28]
Баянар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]- ↑ Разные картографы по-разному подсчитывают общую площадь страны, как с учётом, так и без учёта вторичных территорий
- ↑ Атлас мира, ПКО ?Картография? федеральной службы геодезии и картографии России, Москва, 2005
- ↑ Атлас мира, обзорно-географический, ИПУ РАН, ООО ?УНИИНТЕХ?, Москва, 2004. Архивация 13 сентябрь 2012.
- ↑ Энциклопедия Британника, статья ?United States. Архивация 29 июль 2012.?. (инг.)
- ↑ 5,0 5,1 Adams, J. Q., and Pearlie Strother-Adams (2001). Dealing with Diversity. Chicago: Kendall/Hunt. ISBN 0-7872-8145-X.
- ↑ ВВП США. Архивация 18 сентябрь 2012.
- ↑ World Economic Outlook Database: United States. International Monetary Fund. Ахтармишун 29 январь 2014.
- ↑ 8,0 8,1 World Economic Outlook Database. International Monetary Fund (September 2011). Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 11 сентябрь 2011.
- ↑ Status of Nuclear Weapons States and Their Nuclear Capabilities. Архивация 23 май 2012. (инг.)
- ↑ США опубликовали данные о численности своих и российских ядерных вооружений
- ↑ United States of America country profile // BBC News, 10 January 2012
- ↑ Крис Паттен (Chris Patten) Не переоценивает ли Китай свои возможности?(кьейи эляч?ун) // ?Project Syndicate?/Голос России, 21.02.2010 г.
- ↑ Седрик Мун (Cedric Moon). Конец сверхдержавы. ИноСМИ.ру/Russia Today (31 января 2010). Ахтармишун 2 декабрь 2012.
- ↑ Cartographer Put 'America' on the Map 500 years Ago, USA Today (24 апрель 2007). Проверено 30 ноябрь 2008.
- ↑ Do not uppercase ?united? here: it is unambiguously lowercased in the Declaration
- ↑ The Charters of Freedom. National Archives. Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 20 июнь 2007.
- ↑ 17,0 17,1 Клара Гудзик. ?Ус? люди створен? р?вними…? 232 роки незалежност? Сполучених Штат?в Америки. // ?День?. — № 115, п’ятниця, 4 липня 2008
- ↑ McClure, James A Primer: The 'First Capital' Debate. YDR.com (12 июнь 2008). Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 26 июль 2010.
- ↑ Стаття ?Будущее автомобильной промышлености в СССР? Проф. Е. А. Чудаков, с.-3. Журнал ?За рулем? № 1, 1928 р?к. Тираж 15 000
- ↑ Standard Proportions For The United States Flag на usflag.org (инг.)
- ↑ 36 USC § 301 — National anthem
- ↑ Lubowski, Ruben, Marlow Vesterby, and Shawn Bucholtz AREI Chapter 1.1: Land Use. Economic Research Service (21 июль 2006). Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 9 март 2009.
- ↑ United States. Encyclop?dia Britannica. Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 2025-08-07 (площа у квадратних милях).
- ↑ Population by Sex, Rate of Population Increase, Surface Area and Density. Demographic Yearbook 2005. UN Statistics Division. Архивация 22 июнь 2013. Ахтармишун 2025-08-07 (площа подана у квадратних к?лометрах).
- ↑ United States. The World Factbook. CIA (30 сентябрь 2009). Ахтармишун 2025-08-07 (площа подана у квадратних к?лометрах).
- ↑ World Factbook: Area Country Comparison Table. Yahoo Education. Ахтармишун 28 февраль 2007.
- ↑ Resident Population Data Resident Population Data – 2010 Census. www.census.gov. Ахтармишун 22 февраль 2013.
- ↑ Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990.... U.S. Census Bureau. Retrieved 2025-08-07.
Эляч?унар
[дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун] | ||
|---|---|---|
 | АСШ · Антигуани Барбуда · Багам Островар · Барбадос · Белиз · Гватемала · Гренада · Гьаити · Гьондурас · Доминика · Доминикадин Республика · Канада · Коста-Рика · Куба · Мексика · Никарагуа · Панама · Сальвадор · Сент-Люсия · Сент-Винсентни Гренадинар · Сент-Китсни Невис · Тринидадни Тобаго · Ямайка Аслу гьукуматар: Америкадин Виргин островар · Ангилья · Аруба · Банка Бахо-Нуэво · Банка Серранилья · Бермуд островар · Бонэйр, Синт-Эстатиусни Саба (Карибрин Нидерландар) · Британиядин Виргин островар · Венесуэладин федералдин иесивалар · Гваделупа · Гренландия · Кайман островар · Клиппертон · Кюрасао · Мартиника · Монтсеррат · Навасса · Пуэрто-Рико · Сан-Андрес-и-Провиденсия · Сен-Бартелеми · Сен-Мартен · Сен-Пьерни Микелон · Синт-Мартен · Тёрксни Кайкос | |